İran'daki gösterilerde ölü sayısı artıyor

Associated Press haber ajansının aktardığına göre, İran devlet televizyonu gösterilerde 10 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Tüm dünyanın yeni yıl kutlamaları yaptığı anlarda halka televizyondan hitap eden İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise ülkede günlerdir devam edem kitlesel gösterilerin ardından ilk kez konuşarak, "İranlılar, İran hükümetini protesto etmek ve eleştirmekte özgürdürler" dedi. 

İran'daki hükümet karşıtı gösterilerde hayatını kaybedenlerin sayısı 10'a yükselirken, gözaltına alınanların sayısının ise en az 377 olduğu bildirildi.

İranlı İşçiler Ajansı ILNA'nın haberine göre, Huzistan Eyaleti'ne bağlı İze kenti milletvekili Hidayetullah Hadimi, mecliste yaptığı konuşmada "İze kentinde dün gece düzenlenen gösterilerde 2 kişinin öldüğünü" açıkladı.

İran'ın çeşitli şehirlerinde devlet yetkililerinin yaptıkları açıklamalara göre ise eylemlerin başladığı geçen perşembe gününden bu yana ülke genelinde 10 kişi hayatını kaybetti.

Gösteriler sırasında Tahran'da 200, Erak kentinde 100, İsfahan'da 60, Batı Azerbaycan Eyaletinde 10 ve Rebatkerim ilçesinde 7 kişi olmak üzere ülke genelinde 377 kişinin gözaltına alındığı duyuruldu. Meşhed kentinde perşembe günü herhangi bir siyasi partinin çağrısı olmadan toplanan bir grup, ülkedeki ekonomik şartları protesto etmek amacıyla gösteriler düzenlemeye başlamıştı. Gösteriler, rejim muhalifi protestolara dönüşerek birçok kente yayılmıştı.

ÜLKENİN BÜYÜK KISMINA YAYILDI...

Protestolarda dün gece 10 kişi öldü yüzlerce kişi gözaltına alındı. 28 Aralık'ta ülkenin kuzeydoğusundaki Meşhed kentinde yüksek enflasyonu protesto etmek için sokağa çıkan göstericilerle başlayan eylemler ülkenin önemli bölümüne yayılmış durumda.

İran İSE Meşhed kentinde perşembe günü başlayan ve ülkenin birçok bölgesine yayılan protesto gösterilerini bazı devletler, "halkın barışçıl gösterileri" olarak nitelendirirken, İran yönetimi bu devletleri iç işlerine karışmakla suçladı.

Gösterilerin yayıldığı bölgeler...

GÖZALTILAR 200'Ü AŞTI

Aralarında hükümete yakın Fars haber ajansının da bulunduğu haber kaynakları, ülke genelindeki gözaltı sayısının 200'ü aştığını aktarıyor. Tahran Vali yardımcısı Ali Aşgar Naserbakht, gözaltına alınanların 40'a yakınının eylemcilerin liderleri olduğunu ifade ediyor.

Fars haber ajansı, Pazar günü protestolara katılımın azaldığını ifade ederek polisin toplanan gruplara tazyikli suyla müdahale ettiğini aktardı.

SOSYAL MEDYA YASAKLARI DÜNYA GÜNDEMİNDE

İran'da sosyal medya kullanıcıları protesto fotoğrafları ve videoları paylaşarak gösterilerin devamı için çağrılar yapmaya devam ediyor.

Twitter'da #IranProtests (#İranProtestoEdiyor) etiketiyle binlerce mesaj paylaşılmış durumda. Farsça #ÜlkeGenelindeProtesto etiketi de en çok kullanılan etiketler arasında.

Hükümeti destekleyen sosyal medya kullanıcıları da Twitter'da aktif. Çok sayıda kullanıcı, ekonomik sıkıntılar nedeniyle başlayan protestoların 'İran'ın düşmanları' tarafından kullanıldığını savunuyor.

Hükümete yakın Tasnim haber ajansı, #ÜlkeGenelindeProtesto etiketiyle paylaşılan Twitter mesajlarının yüzde 27'sinin Suudi Arabistan'dan atıldığını öne sürüyor.

Hükümet ise sosyal medyaya erişim engellerini genişletiyor. Twitter ve Facebook'a erişimin sadece yetkili (proxy) sunucularla mümkün olduğu ülkede, protestoların başlamasından bu yana mesajlaşma uygulaması Telegram ve Instagram'a da erişim sınırlandırıldı.

İçişleri Bakan yardımcısı Esmail Cabbarzade, "Telegram ve Instagram'a erişim geçici olarak sınırlandırıldı. Kamu düzeni tehlikeye girdiğinde hükümetin sosyal medyaya geçici erişim engeli getirmesi doğaldır" dedi.

BASIN PROTESTOLARA NE KADAR YER VERİYOR?

BBC İzleme Servisi, İran televizyon ve gazetelerinin protestoların ilk gününde gösterileri haber yapmadığını, dördüncü gün eylemlerin haber bültenlerine girmeye başladığını aktarıyor.

IRINN ve IRTV1 kanalları dün bültenlerini protestolarla dair haberlerle açarken, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin göstericilere yönelik çağrılarına da geniş yer verdi. Hükümete yakın IRINN televizyon kanalı, Batılı ülkeleri protestolara destek vererek ülkeyi karıştırmaya çalışmakla suçladı.

IRTV2 televizyon kanalı ise göstericileri 'bir avuç fırsatçı' olarak niteledi. Devlet televizyonu IRIB'in gerçekleştirdiği sokak röportajlarında ise Tahran'da konuşulan yaklaşık 10 kişinin tamamı protestoculara tepki gösteriyordu.

IRIB'de yer alan bir diğer haberde ise 'Sosyal medyanın tehlikeleri' üzerinde duruluyor ve özellikle Telegram uygulamasındaki bazı hesapların şiddet çağrıları yaptığı iddia ediliyordu.

ABD: GÖSTERİCİLERE DESTEK VERİYORUZ

ABD, İran’da devam eden protestolarla ilgili yaptığı açıklamada İran halkının kendini ifade edebilme hakkını desteklediklerini dile getirdi. 
İran’da işsizlik, yüksek enflasyon ve yolsuzluğa karşı Perşembe günü başlayan protestolar sürüyor. ABD, ülkenin Meşhed kentinde başlayan daha sonra Kirmanşah, Reşt, İsfahan, Kum ve ardından da Tahran’a sıçrayan eylemlere ilişkin açıklama yaptı. ABD’nin açıklaması İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin yaşanan protestolarda ilk kez gerçekleştirdiği konuşmanın ardından geldi.

Beyaz Saray Basın Sözcüsü Sarah Huckabee Sanders açıklamada, “İran halkının kendilerini barışçıl şekilde ifade etme haklarını destekliyoruz. Sesleri duyulmayı hak ediyor” dedi. Sanders, tüm tarafları, barışçıl yollarla temel ifade hakkını korumaya ve sansüre katkı sağlayacak herhangi bir eylemden kaçınmaya çağırdıklarını sözlerine ekledi.

ABD Başkanı Donald Trump da geçtiğimiz günlerde sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Rejiminin yolsuzluğundan ve yurtdışında terörizmi beslemesinden bıkan İranlı vatandaşlarının barışçıl gösterilerine ilişkin haberler geliyor. İran hükümeti, vatandaşlarının kendilerini ifade etme hakkı da dahil her türlü hakkına saygı duymalı” demişti.İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkede günlerdir devam edem kitlesel gösterilerin ardından ilk kez dün konuştu. Ruhani açıklamasında, "İranlılar, İran hükümetini protesto etmek ve eleştirmekte özgürdürler. Protestolar, İslam Cumhuriyeti'ndeki durumun iyileşmesine yol açacak bir şekilde yapılmalı. Şiddet ve kamusal alanlara zarar vermek eleştiri değildir. Ama eleştiri ve protestoların ülkenin ve halkın durumunu iyileştirmesi için çaba harcamalıyız. Hükümet vandallık yapan ve çevreye zarar veren gruplara tolerans göstermeyecektir" demişti. ABD Başkanı Donald Trump'ın açıklamalarına karşılık Ruhani, "İranlılara terörist diyen bir kişinin İranlılar hakkında açıklama yapma hakkı yok" ifadesini kullanmıştı.