IŞİD terörü ve Zenginleşen ABD Şirketleri

Irak’ta, IŞİD’e yönelik ABD tarafından havadan başlatılan operasyonların üzerinden bir yıl geçti. Bu süre zarfında Iraklı birliklerin eğitimi ve yönlendirilmesi amacıyla 3500 adet Amerikan askerinin bölgeye konuşlandırıldığı belirtiliyor. Ancak ABD’nin bölgedeki askerî varlığının yanı sıra dikkat çeken diğer önemli ve pek tartışılmayan husus ise, Ortadoğu’daki operasyonları desteklemek için bölgeyle silah ticareti yapan ABD’li şirketlerin varlığı.

IŞİD'e karşı sürdürülen savaş nedeniyle ABD hükümetinin yaptığı harcamalardan ciddi pay alan şirketlerin, bu operasyonlarda sermayelerini arttırdıklarına dikkat çekiliyor. Öyle ki ABD’nin 2003’te Irak’ı işgalinin önemli isimlerinden, dönemin Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz’in danışmanlığını yaptığı bir şirketin, bu yıl ABD’nin Irak’taki 400 milyon dolarlık ihalesini aldığı belirtiliyor.

Merkezi New York’ta bulunan SOS International’ın danışmanları arasında eski Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’in özel yardımcılarından Paul Butler da bulunuyor. Şirketin aldığı ihaleler arasında ABD askerî personelinin Irak askerlerini eğittiği Irak’ın Basra kentindeki Besmaye Üssü’nün tüm ihtiyaçlarını karşılamak üzere imzaladığı 40 milyon dolarlık ihale dikkat çekiyor.[1] SOS International (SOSi) ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği’nden sonra ülkede Amerikalılara en fazla iş imkânı sağlayan şirket niteliği taşıyor.

Aynı şirketin Bağdat’taki Baji Üssü’nün ihtiyaçlarını karşılamak üzere 100 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladığı ve üste 3 binden fazla ABD personelinin görev yaptığı biliniyor. SOSi internet sitesinde, 2015 senesi içinde kendilerine sağlanan sözleşmelerin toplam olarak 400 milyon dolardan daha fazla bir değere sahip olduğunu belirtiyor. Ayrıca, Camp Taji’ye (Taji Kampı) benzer hizmetleri sağlamak üzere ödüllendirilen SOSi şirketi, ABD ordusu ile Haziran ayı sonlarında 100 milyon dolarlık bir sözleşme daha gerçekleştirdi. Sözleşmelerin Haziran 2018 sonuna kadar devam etmesi de Pentagon’un teminatı altında.[2] Tüm bunlar ABD’nin bölgedeki varlığını askerî düzeyden, ticarî ve danışmanlık düzeyine çektiğini işaret ediyor.

Ayrıca IŞİD terörünün bölgede baş göstermesiyle birlikte ABD’de faaliyet gösteren Lockheed Martin, şu ana kadar verilenlere ilave olarak binlerce Hellfire (Cehennem Ateşi) füzesinin siparişini almış vaziyette. Bunun yanı sıra AM General şirketi ise 160 adet Amerikan yapımı Humvee’nin Irak’a gönderilmesi konusunda hak sahibi konumunda. General Dynamics ise IŞİD’in bölgede artan terör faaliyetlerine karşılık Irak Hükümetine milyonlarca dolar değerinde tank cephanesi satıyor.[3]

Thedailybeast’den Kate Brannen’ın analizi, IŞİD terörünün ve bölgedeki kaosun ABD’li şirketlerin ticaret potansiyeline nasıl katkıda bulunduğuna dikkat çekiyor. Analize göre, IŞİD’e karşı Suriye ve Irak’ta gerçekleştirilen Amerikan hava saldırılarına rağmen IŞİD’e karşı mücadelede pek başarılı sonuçlar alınamasa da, savunma alanında yer alan girişimcilerin bu durumdan önemli ekonomik çıkar sağlamakta. Kate Brannen’in analizinde dikkat çektiği diğer önemli hususlardan biri ise gözlem yapan İHA’ları kontrol eden ve bunlar sayesinde elde edilen görüntüleri analiz ederek, orduya Suriye ve Irak’taki savaş sahasında yer alan IŞİD savaşçılarını hedef alacak bilgiyi sağlayan ekiplerin bölgede ticarî ve danışmalık faaliyeti gösteren ABD’li şirketlere bağlı olması.[4]

Diğer taraftan ABD ordusuna göre günümüzde Irak’ta ticaret ve danışmalık hizmeti yaparak operasyonlara destek sağlayan 6300 girişimci bulunuyor. Ayrıca Savunma Bakanlığı tarafından, Irak’taki tesislerde hizmet vermek üzere bakımcılar, sürücüler, dil uzmanları ve güvenlik sağlayıcıları arandığına dair iş ilanları da mevcut. Bu sayılar, Irak Savaşı’nın zirve yaptığı zamanlardaki 163 binden fazla çalışan ile karşılaştırıldığında cüzi bir rakam gibi görünse de giderek artıyor. Afganistan’daki imkânlar gittikçe azalırken birkaç yıl sürmesi beklenen IŞİD’le mücadele; savunma, güvenlik ve lojistik alanlarındaki ABD’li girişimciler için yeni iş fırsatlarını da beraberinde getiriyor. George Washington Üniversitesi’nde hukuk profesörü olan Laura Dickinson da bu fırsatları teyit ediyor. Dickinson’a göre bu durum, bir yandan ABD’ye sahadaki varlığı anlamında görünmezlik sağlarken diğer yandan da Washington’a hâkimiyet alanını genişletme imkânı sunuyor.[5]

Sonuç olarak, bölgedeki kaosun devam etmesi, ABD’li ticarî ve danışmanlık şirketlerinin de bölgedeki varlığının garantisi anlamına geliyor.

Cemalettin Taşken/ Ankara Strateji Enstitüsü

[1] http://www.thedailybeast.com/articles/2015/08/02/the-company-getting-rich-off-of-the-isis-war.html

[2] http://sosi.com/about-us/history/

[3] http://www.thedailybeast.com/articles/2014/09/13/contractors-ready-to-cash-in-on-isis-war.html

 [4] http://www.thedailybeast.com/articles/2015/06/17/the-war-on-isis-is-a-drone-war.html

[5] http://www.dailykos.com/story/2014/12/24/1353946/-ISIS-to-be-fought-with-a-mercenary-army#