İSTİHKAK DAVASI NEDİR, NASIL AÇILIR?

Türkiye’de özellikle icra takiplerinde en sık karşılaşılan davalardan biri istihkak davasıdır. İcra memurları bir haciz işlemi yaparken çoğu zaman borçlunun bulunduğu adresteki malları haczeder. Ancak bu malların bazıları borçluya değil, üçüncü kişilere ait olabilir. İşte bu noktada “istihkak iddiası” gündeme gelir.

İSTİHKAK DAVASI NEDİR?

İstihkak davası, haczedilen malın borçluya değil, üçüncü bir kişiye ait olduğunu iddia eden kişi tarafından açılır. Amaç, malın borçlunun borcuna karşılık satılmasını engellemek ve gerçek sahibine iadesini sağlamaktır.

Örneğin; bir evde haciz yapıldığında borçlunun eşine veya çocuklarına ait eşyaların da haczedilmesi mümkündür. Bu durumda eş veya çocuk, malın kendisine ait olduğunu ispat etmek için istihkak davası açabilir.

AVUKATA SOR: “EN ÇOK HANGİ HATALAR YAPILIYOR?”

Konuya ilişkin görüştüğümüz bir gayrimenkul avukatı, istihkak davalarında en sık yapılan hataları şöyle anlatıyor:

“Vatandaşlar genellikle malların kendilerine ait olduğunu sözlü beyanla ispat edebileceklerini sanıyor. Oysa mahkemeler yazılı belge veya güçlü delil arar. Fatura, garanti belgesi, banka ödeme dekontu gibi belgeler olmadan istihkak davası kazanmak çok zordur. Ayrıca istihkak iddiası için kanunda öngörülen süreler çok kısa; bu süreler geçirilirse hak kaybedilir.”

Avukat ayrıca, bazı borçluların mallarını yakınlarına aitmiş gibi göstermeye çalıştığını, bu nedenle mahkemelerin titiz inceleme yaptığını vurguluyor.

SÜREÇ NASIL İŞLER?

1. Haciz sırasında itiraz: Haczedilen malların kendisine ait olmadığını iddia eden üçüncü kişi, haciz sırasında veya hacizden sonra 7 gün içinde istihkak iddiasında bulunabilir.
2. İcra dairesi incelemesi: İcra memuru, istihkak iddiasını tutanağa geçirir ve tarafları bilgilendirir.
3. Dava açma: Eğer alacaklı veya borçlu bu iddiaya itiraz ederse, mesele istihkak davasına dönüşür ve icra hukuk mahkemesinde görülür.
4. İspat yükü: Malın kendisine ait olduğunu iddia eden üçüncü kişi, fatura ve benzeri belgelerle mülkiyetini ispatlamak zorundadır.

YARGITAY’DAN EMSAL KARARLAR

• Faturanın borçlu adına olması halinde istihkak davası reddedildi.
• Ev eşyalarının aile üyelerine ait olduğunun tanık beyanıyla değil, banka dekontu ve fatura ile ispatlanması gerektiğine karar verildi.
• Borçlunun hacizden hemen önce malları başkasına devretmesi muvazaalı sayıldı ve istihkak davası kabul edilmedi.

Bu kararlar, delil toplamanın önemini bir kez daha ortaya koyuyor.

VATANDAŞLAR İÇİN ÖNERİLER

• Mallarınızı alırken mutlaka kendi adınıza fatura düzenletin.
• Haciz sırasında malların size ait olduğunu hemen beyan edin.
• 7 günlük süreyi kaçırmadan icra dairesine başvurun.
• Hak kaybı yaşamamak için mutlaka bir kira avukatı veya icra hukuku konusunda uzman bir avukattan destek alın.

Birçok vatandaşın en büyük hatası, süreci ciddiye almadan “nasıl olsa bana ait” diyerek dava açmaması oluyor. Oysa mahkeme somut delil arıyor ve ispat yükü tamamen iddia sahibine ait.

SONUÇ

İstihkak davası, borçlu olmayan kişilerin haklarını koruyan önemli bir hukuki mekanizma. Ancak bu davaların kısa sürelerde açılması, güçlü belgelerle desteklenmesi ve usulüne uygun yürütülmesi şart.

Hak kaybı yaşamamak ve mallarınızı geri alabilmek için uzman bir avukata sor eşliğinde hareket etmek en doğru yol olacaktır.